Voor het eerst sinds de coronapandemie sjoenkelen de carnavalsvierders weer zorgeloos over de Limburgse straten. Of in ieder geval: zij die een entreekaartje hebben bemachtigd, want carnaval is niet overal meer gratis. ‘Het vrijblijvende is er wel af.’
Door Freek Kilsdonk op 21 april 2023
Pruuf Mar bij een optreden in Maasbree. De act wordt gevormd door Tamara Koonings en haar broer Stef Koonings. Foto: Freek Kilsdonk.
Luister hier de podcast over hoe het carnaval – of in het Limburgs: de vastelaovend – is veranderd. Hiervoor bellen we met Limburg:
Begin januari kondigde de organisatie van het carnavalsfeest Kanón van het Balkón in Sittard aan dat bezoekers voor het eerst moesten betalen. Prijs van de kaartjes: 11 euro per stuk. De reacties op social media waren ronduit negatief. ‘Toch was het evenement tegen onze eigen verwachting in binnen anderhalf uur uitverkocht,’ vertelt Joep Wijnands, vorst van de Sittardse carnavalsvereniging de Marotte. ‘Er waren genoeg mensen die begrip hadden. Die zien ook dat er veel komt kijken als je zo’n groot feest organiseert.’
Het Kanón van het Balkón trekt op carnavalszaterdag vele duizenden mensen uit de hele provincie. Het is niet het enige grote evenement die dag. Ook op de Roetsj en het Iensjekke, zoals de feesten in het Noord-Limburgse Venray heten, komen duizenden mensen af. Gijs Schapendonk noemt het de ‘festivalisering’ van het carnaval. De café-eigenaar heeft samen met zeven andere horecaondernemers in overleg met lokale carnavalsvereniging De Piëlhaas de organisatie van de feesten in Venray overgenomen. Schapendonk: ‘Het is een mini-Pinkpop. Achtenhalfduizend mensen komen om op een feestelijke manier de carnaval in te luiden. Die ontwikkeling zie je in de hele provincie.’
Betalen heeft voordelen
De organisatiekosten van de evenementen zijn de afgelopen jaren enorm gestegen. Schapendonk: ‘De laatste jaren waren voor De Piëlhaas verlieslatend. Er kwamen steeds meer eisen, ook omdat het evenement steeds groter werd. Je moet professioneel licht en geluid, gecertificeerde beveiligers en medisch personeel inhuren. Voor de carnavalsvereniging werd het uiteindelijk te risicovol.’ Toch denkt Schapendonk dat betaalde kaarten ook voordelen voor de bezoekers hebben. ‘Er zijn meer toiletten, barretjes, etenskraampjes. De mensen krijgen echt waar oor hun geld.’
Ook in Sittard zagen ze de kosten stijgen. Wijnands: ‘De beveiliging kost met gemak drie keer het bedrag dat we aan de programmering van de artiesten uitgeven. En de investeringen in licht en geluid zijn fors gestegen na de coronapandemie.’ Daarom kiezen ze in Sittard ervoor om het podium niet alleen op zaterdag, maar ook op de andere carnavalsdagen te gebruiken. Op die dagen is de toegang gratis. Wijnands: ‘Zo draagt het succes van de zaterdag bij aan de organisatie op de andere dagen.’
Pruuf Mar won op 3 februari 2023 het Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoers (LVK). Dit ‘songfestival’ voor de Limburgse carnavalsmuziek werd in 1977 voor het eerst georganiseerd. Tijdens de carnavalsdagen gaan de winnaars vaak op tournee. Op de bovenstaande foto’s is de band op weg naar een optreden in Helden. Foto’s: Freek Kilsdonk.
Van cafés naar buitenfestivals
‘Carnaval wordt steeds meer het terrein van professionele organisaties,’ zegt Kevin Creuëls van boekingsbureau Nr.1 Artiesten. Het boekingsbureau heeft een gevarieerd aanbod van Limburgse carnavalsartiesten. Onder andere Beppie Kraft, de Toddezèk en Bjorn & Mieke zijn er te boeken. Creuëls: ‘Voorheen traden ze vooral op in gemeenschapshuizen en cafés. Tegenwoordig staan ze vaker op grote buitenfestivals.’ Creuëls denkt dat het aantal evenementen met entreekaartjes alleen maar zal toenemen. ‘Al ligt het niet aan de prijzen van onze artiesten, die liggen beduidend lager dan in Noord-Brabant.’
In Noord-Brabant is de carnavalsindustrie een stuk verder ontwikkeld. Het bedrijf Ticketview uit Helmond dankt er zelfs zijn bestaansrecht aan. Eigenaar Coen van Stekelenburg bouwde acht jaar geleden zijn eerste kaartverkoopapplicatie voor lokale carnavalsvereniging de Keiebijters: ‘Voordien werden er in Helmond al entreekaartjes verkocht, vaak via pop-upshops. Het was een kleine stap om ze ook online te gaan verkopen.’ Ticketview maakt tegenwoordig specifiek reclame voor zijn diensten bij organisatoren van carnavalsfeesten. In 2022 kreeg het bedrijf een enorme boost door de onzekerheid vanwege de coronapandemie. Van Stekelenburg: ‘Organisatoren moesten als coronamaatregel registreren wie er naar de carnavalsfeesten kwam. En ze wilden natuurlijk weten óf er überhaupt iemand kwam. Daar was de online kaartverkoop ideaal voor.’
Pruuf Mar zingt samen met prins Pier II van carnavalsvereniging D’n Hab uit Maasbree het lied ‘Alle wege same’ in een bomvolle tent. Video: Freek Kilsdonk.
‘Veur idderein’
Maar niet overal is een entreekaartje nodig om carnaval te vieren. ‘De Boètegewoeëne Boètezitting in Venlo is ook in 2023 gratis te bezoeken,’ verzekert Maud Wilms van het organiserend comité. De Boètezitting was in 1992 het eerste carnavalsevenement op de zaterdag. Met 139 artiesten op verschillende podia verspreid door de hele binnenstad, is de Boètezitting óók het grootste feest op de carnavalszaterdag. Jaarlijks komen 30 duizend bezoekers op het evenement af.
Toch worden ook in Venlo de zaken professioneel aangepakt. Wilms: ‘In 2003 is de organisatie van de Boètezitting overgedragen aan een aparte stichting.’ Vanaf december zijn 75 vrijwilligers van de stichting volop in touw om het evenement te laten slagen. De stichting kan daarnaast niet zonder de steun van tientallen sponsoren. Het plein rond het hoofdpodium, de Zoépkoèl, is bijvoorbeeld alleen te betreden met een speciaal polsbandje. Sponsor Brand Bier en regio-omroep L1 delen deze polsbandjes in de maand voorafgaand aan het evenement gratis uit in heel Limburg. De andere podia zijn zonder polsbandje toegankelijk.
Wie geen entreekaartje of polsbandje heeft hoeft niet treuren. Omroep L1 zendt live uit vanuit de Zoépkoèl, zodat ook de thuisblijvers kunnen meegenieten. Wilms: ‘Zoals we in Venlo zeggen: de Boètegewoeëne Boètezitting is veur idderein.’
De tekst is oorspronkelijk geschreven als achtergrondartikel voor de opleiding Journalistiek voor academici en professionals. Het artikel is niet gepubliceerd in de media.
Op deze website is de tekst aangevuld met een podcast en een beeldverhaal.
Tamara en Stef keren na een dag vol optredens huiswaarts. Pruuf Mar trad op zondag 19 februari 2023 op in Ysselsteyn, Beegden, Helden, Leunen, Meijel, Maasbree, Steyl, Roggel en Heythuysen. Foto: Freek Kilsdonk.